Çocuklarda Görülen Zekâ Geriliği: Mental Retardasyon

By Behiye Işın on Mart 20, 2021

Zekâ bireyin yaşamını idame ettirebilmesi için gerekli olan bir olgudur. Zekâ sayesinde kişi öğrendiği bilgileri ve yeteneklerini uygulayarak günlük yaşama ayak uydurur. Zekâ aynı zamanda doğumun gerçekleştiği günden itibaren kişinin yapıp yapamayacağı bütün hareketleri keskin bir şekilde sınırlandırmaktadır. Eğer kişide günlük yaşamda kendine yetecek düzeyde zekâ bulunmazsa bu durum zekâ geriliği olarak adlandırılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün tanımına göre bu zekâ geriliği için gelişimsel özürlülük adı verilmiştir. Otizm ve serebral palsi gibi nörolojik hastalıklar bu tanımlamaya uymaktadır. Mental retardasyon nedenleri nedir nasıl ortaya çıkar ve tedavisi nasıldır şeklindeki soruların cevabı için yazımızın devamını okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.

Zekâ özrü ve zekâ geriliği olarak da adlandırılan mental retardasyon günlük yaşamdaki sosyal becerilerin ve yeteneklerin yetersizliği olarak da tanımlanmaktadır. Nöropsikiyatrik bir hastalık olan mental retardasyon sonucunda yaşamın birçok yerinde kişi geride kalır ve günlük yaşama ayak uyduramaz. Özellikle kendi kendine yetme, okul hayatının sürdürülmesi, toplumsal ilişkiler ve diğer birçok yetenek mental retardasyona bağlı olarak gerçekleştirilemez ve sürdürülemez. Nöropsikiyatrik bir hastalık olan mental retardasyon fizyolojik olarak hiçbir belirti göstermediği için kimi zaman tanısı uzun zaman alsa da çoğunlukla çocukluk yaşlarda kesin tanı konulmaktadır. Nadiren de olsa kesin tanı ergenlik yıllara kadar gecikebilmektedir.

Mental retardasyonun yani bilinen diğer adı ile zekâ geriliğinin farklı sınıfları bulunmaktadır. Hafif, orta, ağır ve ileri mental retardasyon olarak farklı sınıflandırılan mental retardasyon her sınıfta ayrı özellikler taşımaktadır. Hafif mental retardasyonda sosyal çevrenin ve alım gücünün zayıf olması zekâ geriliği ile doğru orantılı bir şekilde ilerlemektedir. Bu retardasyon türü genellikle diğer türlere göre daha geç fark edilmektedir. Çünkü bu zekâ geriliğine sahip olan bireyler akademik hayatına bir noktaya kadar devam edebilmektedir. Mental retardasyon hafiften ileriye doğru geçiş gösterdikçe daha belirgin ve daha ağır belirtiler göstermektedir. Örneğin; ileri derecedeki mental retardasyon hastalarında erken yaşlarda tanı konulmaktadır çünkü bu hastalar hiçbir beceriyi ve aktiviteyi yerine getiremezler ve hemen kendini gösterir.

Mental retardasyon oldukça yaygın görülen bir nöropsikiyatrik hastalık türüdür. Öyleki yeni doğan her 100 çocuktan 1’inde mental retardasyon ortaya çıkmaktadır. Ayrıca doğum sırasında meydana gelebilecek anormallikler erkeklerde daha çok meydana geldiği için erkek çocuklarında kız çocuklarına oranla 2 kat daha fazla görülmektedir.

Mental Retardasyonun Belirtileri Nelerdir ?

Mental retardasyon bulunduğu sınıfa göre farklı belirti ve bulgulara sahip olan bir hastalıktır. Ayrıca hastalarda fiziksel ve nörolojik belirtiler birlikte görülse de nörolojik belirtiler daha çok ön plandadır. İşte mental retardasyonda görülen belirti ve bulgular;

Görme problemleri

Konuşma problemleri
Serebral palsi
Hareket kısıtlılığı
Sosyalleşmede yetersizlik
Konjenital anormallikler
İstemsiz ve ani hareketler
Epilepsi nöbetleri
İşitme kaybı
Yüz yapısındaki değişiklikler
Kas ve kemik problemleri
Aşırı hareketlilik
Uyaranlara karşı aşırı tepki gösterme veya hiç tepki göstermeme
Dikkat eksikliği gibi belirtiler mental retardasyonda yaygın bir şekilde görülmektedir.Mental Retardasyonun Nedenleri Nelerdir ?Mental retardasyon birçok faktöre bağlı olarak görülebilen bir nöropsikiyatrik hastalıktır. Mental retardasyon oluşum nedenlerine göre kalıtımsal nedenler, sosyal ve ekonomik nedenler ve organik nedenler olmak üzere 3 grup altında incelenmektedir. Ayrıca bu nedenlerin dışında nedeni belli olmayan mental retardasyon vakaları da bulunmaktadır. Mental retardasyona neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir;
Kromozom fazlalığına bağlı olarak görülen hastalıklar
Çoklu doğum
Gebelikte radyasyona maruz kalma
Hamilelikte yaşanan viral ve bakteriyel enfeksiyonlar
Erken doğum yapmak
Hamilelikte cıvaya ve kurşuna maruz kalma
Doğum öncesi kanama
Virüs aşısına bağlı olarak görülen ensefalopatiler
Doğum sonrasında çocuklarda görülen enfeksiyonlar
Doğumun zorlu gerçekleşmesi
Doğum esnasında oksijensiz kalma
Nörolojik hasarlara neden olan hastalıklar
Kafa travmaları
Yetersiz beslenme
Alım gücünün zayıf olması
Tiroid bezi hormonlarında azalma gibi nedenler mental retardasyona neden olabilmektedir.Mental Retardasyonun Tedavisi Nasıldır ?Mental retardasyon tanısı uzmandoktor.net görüşüne göre ne kadar erken konursa hastaların tedaviye olumlu yanıt verme süresi de o oranda artış göstermektedir. Bundan dolayı mental retardasyon tanısı konulan bireylerin en kısa sürede mental retardasyonun sınıfına göre tedavi planlamasına gidilmesi gerekmektedir.Mental retardasyon tanısı konulduktan önce tedaviye başlanmadan önce öncelikle hastalığın neye bağlı olarak görüldüğünün tespit edilmesi gerekmektedir. Eğer patolojik bir hastalık mental retardasyona neden olmuş ise öncelikle bu hastalığın tespit edilip tedavi edilmesi gerekmektedir.Mental retardasyona sahip olan bireylere verilen destekler ve bakımlar sonucunda hastaların birçoğunda pozitif bir ilerleme görülmektedir. Bu desteklerin ve bakımların yanı sıra hastalara uygun eğitimlerin ve davranış terapilerinin verilmesi de tedavideki başarı oranını büyük oranda arttırmaktadır. Bu sayede hastalar sosyalleşebilir, kendi ihtiyaçlarını yerine getirebilir ve çevresi ile uyum halinde yaşayabilir. Mental retardasyona özgü bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak hastalarda çevreye öfke, saldırganlık vs. gibi davranışlar bulunuyorsa çeşitli ilaçlar ile bu davranışlar kontrol altına alınabilir.